Rak prącia – potrzebna jest profilaktyka i wiedza!

Jest to dobry moment, aby panowie odpowiedzieli sobie na pytanie, kiedy ostatnio byli profilaktycznie u urologa? Co robią,  w przypadku wystąpienia wysypki czy zaczerwienienia na prąciu? Jak długo zwlekają z odwiedzeniem gabinetu lekarskiego?

Tymczasem złośliwy nowotwór może rozwinąć się w dowolnym miejscu naszego organizmu, również na penisie. Chociaż rak prącia jest bardzo rzadko występującym schorzeniem onkologicznym, to zbyt późno zdiagnozowany znacznie obniża rokowania pacjenta i może powodować przerzuty. Jak w przypadku każdego raka, także w tej sytuacji  liczy się czas. Tym bardziej, że rak prącia rozwija się na narządzie zewnętrznym. Można go podejrzewać po przeprowadzeniu prostego badania fizykalnego. Ciągle wielu mężczyzn trafia do lekarza z zaawansowaną postacią nowotworu. Szacuje się, że panowie zgłaszają się do urologa średnio po roku od zaobserwowania dolegliwości. Wstyd i strach powodują, że zagrożenie dla naszego zdrowia i życia rośnie, bo w ciężkim przebiegu choroby konieczne może być nawet całkowite usunięcie penisa.

Jakie są objawy raka prącia? Jak wygląda leczenie? Co można zrobić, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania?

Rak prącia– objawy

Rak prącia jest rzadkim nowotworem (stanowi zaledwie 0,3% wszystkich raków atakujących mężczyzn) i dotyka przeważnie starsze osoby, po 60 roku życia. Jego dominującym rodzajem jest nowotwór płaskonabłonkowy. Być może dlatego, że  ten rodzaj raka występuje tak sporadycznie, świadomość jego ryzyka jest niska, podobnie jak podejmowanie działań profilaktycznych. Jakie objawy powinny zaniepokoić każdego mężczyznę?:

1. Rosnący na powierzchni penisa guzek
2. Zaczerwienienie prącia
3. Wyczuwalne stwardnienia i zgrubienia
4. Krwawienie lub wydzielina towarzysząca zmianom na skórze
5. Pieczenie cewki moczowej
6. Problemy przy oddawaniu moczu
7. Obecność brodawek na powierzchni penisa
8. Zmiana koloru skóry
9. Wysypka
10. Nieprzyjemnie pachnąca wydzielina spod napletka
11. Upławy pod napletkiem
12. Owrzodzenie
13. Swędzenie penisa
14. Obrzęk żołędzi
15. Nadżerki
16. Krostki
17. Powiększenie regionalnych węzłów chłonnych

Należy pamiętać, że rak prącia może dawać przerzuty do sąsiadujących tkanek,  do regionalnych węzłów chłonnych oraz dalsze. To właśnie ten czynnik zasadniczo wpływa na rokowania w przypadku tego nowotworu, tak jak zresztą w większości pozostałych. Stąd wczesne rozpoznanie raka prącia daje całkowite szanse na wyleczenie, natomiast wraz z zaawansowaniem choroby prawdopodobieństwo to zmniejsza się.

Jedną sprawą jest jednak znajomość albo zaobserwowanie u siebie objawów, a inną – udanie się z tego powodu do lekarza. 12 miesięcy, które średnio mija pomiędzy wystąpieniem symptomów a badaniem u urologa to zatrważający okres czasu bez leczenia!  Należy pamiętać, że przez te miesiące komórki nowotworowe ciągle się namnażają a rak może wrosnąć głęboko w prącie. Rok czasu w przypadku choroby onkologicznej to bardzo długo. Jeżeli pacjent nie przełamie swoich obaw przed wizytą lekarską, będzie to czas stracony.

Kontinuum przeżywalności w przypadku raka prącia rozciąga się pomiędzy szansą na całkowity powrót do zdrowia a zaledwie 15% uratowanych mężczyzn, jeżeli nowotwór spowoduje wystąpienie przerzutów do węzłów chłonnych miednicy.

Warto o tym pamiętać, jeżeli paraliżuje nas wstyd czy zażenowanie przed fizykalnym badaniem urologicznym. To prosta, krótkotrwała procedura, w zasadzie polegająca wyłącznie na oględzinach, która może diametralnie zmienić naszą przyszłość.

Rak prącia- diagnostyka

Proste badanie fizykalne w gabinecie urologa pozwala z dużym prawdopodobieństwem wykryć zmiany nowotworowe. Podejrzenie raka jest następne weryfikowane w badaniu histopatologicznym. Przeprowadza się pobranie małego wycinka podejrzanej zmiany (biopsja) i analizuje się go pod mikroskopem w poszukiwaniu komórek nowotworowych. Przeprowadzenie biopsji odbywa się w warunkach ambulatoryjnych, nie ma potrzeby, aby pacjent był w tym celu hospitalizowany. Stosuje się znieczulenie miejscowe, a samo pobranie materiału nie jest bolesne. Chociaż część pacjentów może odczuwać dyskomfort związany z nietypową sytuacją oraz strachem, jaki się pojawia.

Perspektywa raka penisa jest dla mężczyzn przerażająca. W swojej złożoności zawiera nie tylko komponenty czysto medyczne, ale także głęboko zakorzenione w podświadomości wzorce dotyczące „utraty męskości”. Natomiast na tym etapie nie ma powodów do paniki. W przypadku wykrycia raka prącia dostępnych jest wiele opcji leczenia. Każdorazowo są one z pacjentem szczegółowo omawiane. Lekarza zawsze dążą do zastosowania jak najmniej inwazyjnej procedury i mają na względzie przyszłą jakość życia pacjenta. Chociaż najważniejsze zawsze będzie utrzymanie chorego przy życiu.

Jeżeli w badaniu fizykalnym urolog stwierdza powiększone węzły chłonne w pachwinach albo zachodzi ryzyko przerzutów odległych, wykonuje się obrazowanie za pomocą tomografii komputerowej, USG, RTG albo rezonansu magnetycznego. Rak prącia w pierwszej kolejności daje przerzuty do pachwinowych węzłów chłonnych, dopiero w drugiej kolejności do węzłów chłonnych w miednicy. Stąd jeśli nie stwierdza się przerzutów regionalnych, to jest to równoznaczne z tym, że nie będzie ich również w miednicy.

Rak prącia– przyczyny i profilaktyka

Do rozwoju raka prącia przyczynia się wiele elementów. Choć nie można z całą pewnością stwierdzić, które wywołały chorobę u danego pacjenta, to należy mieć świadomość czynników ryzyka.

Rak prącia częściej dotyka mężczyzn, którzy palą papierosy. Dym papierosowy zawiera ponad 40 rakotwórczych substancji, które penetrują całe ciało palacza i dostają się także do komórek prącia.

Także występowanie stulejki wpływa na etiologię nowotworu.

Wskazuje się także na rolę niedostatecznej higieny penisa. Nieobrzezani mężczyźni muszą pamiętać, aby mycie prącia nie było tylko powierzchowne. Należy ściągać napletek i czyścić powierzchnię znajdującą się pod nim.

Większe ryzyko raka stwierdza się również u mężczyzn zarażonych wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) i HIV oraz poddawanych naświetlaniom UVA (na przykład w przebiegu łuszczycy).

Prewencja zarażenia się wirusem HPV obejmuje szczepienia, które mogą otrzymać młodzi chłopcy oraz zmiany w stylu życia dorosłych mężczyzn. Ryzyko infekcji okolic intymnych rośnie, jeśli liczba partnerek seksualnych jest duża a mężczyzna nie używa prezerwatyw. Trzeba jednak pamiętać, że prezerwatywy nie chronią w pełni przed zarażeniem wirusem, ponieważ jego transmisja może mieć miejsce poprzez kontakt z okolicą genitaliów.

Rak prącia – leczenie

Podstawową metodą leczenia raka prącia jest chirurgiczne wycięcie całej zmiany. Jeżeli nowotwór zaatakował regionalne węzły chłonne – również wykonuje się ich resekcję. Niekiedy możliwe jest laserowe usunięcie zmiany albo jej wymrażanie. W przypadku umiejscowienia raka na napletku, wykonuje się jego całkowite usunięcie (obrzezanie).

W bardzo zaawansowanych stadiach raka, gdy zmiany wrosły głęboko w prącie,  konieczne może być częściowe albo całkowite usunięcie penisa. Konieczne jest wówczas wyłonienie ujścia zewnętrznego dla cewki moczowej. Przy ciężkim przebiegu choroby stosuje się również radioterapię. Elementem procesu leczniczego w zaawansowanym stadium raka i po usunięcia części albo całości penisa powinna być także terapia psychologiczna. Pomoże ona choremu w zaakceptowaniu nowej sytuacji i radzeniu sobie z konsekwencjami utraty prącia. Z pewnością jest to sytuacja traumatyczna. Ale czasami konieczna, aby uratować nasze życie.

Przy niektórych typach histopatologicznych nowotworu konieczne jest zastosowanie chemioterapii.

Rak prącia – rokowania

Jak ważne jest szybkie udanie się do urologa w momencie zaobserwowania u siebie jakichkolwiek zmian w obrębie penisa, pokazują rokowania przy raku prącia.

We wczesnym stadium 5-letnią przeżywalność odnotowuje się u nieomal wszystkich pacjentów (90-100%).

Wraz z zaawansowaniem choroby dochodzi do przerzutów komórek rakowych do węzłów chłonnych. Przy 2 przerzutach prawdopodobieństwo 5-letniego przeżycia spada do 80%. Natomiast przy 3 przerzutach i więcej – 30%.

Rokowania są jeszcze mniej pomyślne, przy późnym stadium choroby, kiedy doszło do przerzutów do węzłów chłonnych miednicy. Zaledwie 15% pacjentów udaje się wówczas uratować.

Dlatego najlepszym sprzymierzeńcem chorego jest czas. Im szybciej rozpocznie się leczenie, tym większe szanse na oszczędzającą operację i większe prawdopodobieństwo wyleczenia i przeżycia.