Nagłówek strony
Treść główna
Rak przełyku należy do nowotworów złośliwych o bardzo niepomyślnych rokowaniach. Niestety, ale chorzy zgłaszają się do lekarza, gdy choroba jest już w bardzo zaawansowanym stadium i nierzadko spowodowała przerzuty. W Polsce odnotowuje się co roku około 1300 przypadków tego złośliwego nowotworu, czterokrotnie więcej razy u mężczyzn niż kobiet.
Rak przełyku jest bardzo podstępny. Długo może rozwijać się bez żadnych symptomów, a kiedy pojawią się objawy (w takiej sytuacji mamy jednak już do czynienia z rozwiniętym stadium nowotworu) – bywa, że pacjenci przypisują je innych schorzeniom i ciągle nie zgłaszają się do lekarza. A w tym czasie komórki nowotworowe nadal się namnażają. Dlatego tak ważne jest zachowanie czujności, znajomość dolegliwości, jakie może wywołać rak przełyku i szybkie reagowanie w momencie zaobserwowania u siebie dolegliwości.
Zawsze należy pamiętać, że choć obserwowane u siebie objawy mogą być związane z zupełnie innym schorzeniem niż nowotwór, to ryzyko raka ciągle istnieje. Skoro rozważamy przypisanie takich objawów jakimś innym chorobom, to w ich katalogu należy uwzględnić też problem onkologiczny. Nie chodzi o to, aby każda dolegliwość powodowała u nas panikę i strach. Niemniej nie pomijajmy problemów zdrowotnych, które chcemy zgłosić lekarzowi, ale informujmy go o wszystkich. W ten sposób możemy uratować swoje życie!
Rak przełyku najczęściej rozwija się na początku bezobjawowo, a jego najwcześniejsze objawy mogą imitować refluks, dlatego tak często pomija się możliwość, że w organizmie rozwija się złośliwy nowotwór. Przełyk jest bardzo elastycznym narządem, dlatego objawy jego zajęcia występują późno, kiedy rak przełyku jest zaawansowany.
W miarę rozrostu komórek nowotworowych zwężeniu ulega bowiem światło przełyku i wówczas symptomy są specyficzne:
90% wszystkich przypadków raka przełyku stanowi nowotwór płaskonabłonkowy, częściej rozwijający się w górnej i środkowej części przełyku, zaś 10% –rak gruczołowy (częstszy w dolnej części przełyku). Rak przełyku może rozwijać się zarówno wzdłuż, jak i wszerz narządu. Zdarza się, że ulega rozpadowi. Wówczas przez jakiś czas chory odnotowuje zmniejszenie natężenia objawów.
Rak przełyku we wczesnym stadium zaawansowania wykrywany jest przypadkowo, podczas endoskopii wykonywanej z innych powodów. W Polsce nie prowadzi się badań przesiewowych pod kątem występowania tego nowotworu. Jedynie u pacjentów ze zdiagnozowanym przełykiem Barretta, który zwiększa ryzyko zachorowania na raka gruczołowego, przeprowadza się co 3 lata kontrolną endoskopię.
Rak przełyku płaskonabłonkowy (90% przypadków nowotworu) w zdecydowanej większości rozwija się jako skutek palenia papierosów oraz nadużywania alkoholu. Epidemiologicznie dotyka zazwyczaj osoby starsze. Około 10% przypadków zachorowań może mieć też związek z innymi czynnikami, jak narażenie na wdychanie toksyn i substancji chemicznych czy niedobór witamin i makroelementów. Natomiast podkreślić należy, że rak przełyku to choroba nikotynozależna.
Rak przełyku gruczołowy (10% przypadków nowotworu) zagraża pacjentom ze zdiagnozowanym tak zwanym przełykiem Barretta, ponieważ może się na jego podłożu rozwinąć. Przełyk Barretta rozwija się u części osób cierpiących na zarzucanie treści żołądkowej i zapalenie błony śluzowej przełyku a polega na metaplazji dolnego odcinka przełyku (nabłonek przełyku zostaje zastąpiony nabłonkiem żołądka). Stąd też uważa się, że rak przełyku gruczołowy częściej dotyka też osoby otyłe, wśród których refluks i zapalenie błony śluzowej są nierzadko spotykane.
Rak przełyku we wczesnym, bezobjawowym stadium, może być wykryty wyłącznie w drodze badania endoskopowego, tak zwanej gastroskopii. Z uwagi na to, że na początku rozrostu komórek nowotworowych stan kliniczny pacjenta nie wskazuje na rozwijającą się chorobę, wczesny rak przełyku jest wykrywany przypadkowo, w trakcie endoskopii wykonywanej z innych wskazań.
Przy wystąpieniu objawów podczas badania endoskopowego lekarz pobiera wycinek do badania histopatologicznego. Gastroskopia polega na wprowadzeniu przez gardło pacjenta specjalnej rurki zakończonej kamerą do przełyku i żołądka. Procedura pozwala na dokładną ocenę narządów, chociaż wiąże się dla pacjenta z dyskomfortem. Jest przeprowadzana przy użyciu znieczulenia miejscowego (rozpyla się w gardle środek znieczulający). Pacjenci reagujący silnym stresem na badanie otrzymują przed nim środki uspokajające. Możliwe jest również wykonanie gastroskopii w płytkiej sedacji, po uśpieniu pacjenta, ale nie jest to standardowa procedura.
Rak przełyku może powodować regionalne oraz dalsze przerzuty drogą tkankową, poprzez układ limfatyczny oraz krwionośny, dlatego w ich poszukiwaniu wykonuje się RTG klatki piersiowej oraz USG jamy brzusznej i USG szyi. Pozwala to na rozpoznanie przerzutów w płucach, węzłach chłonnych oraz wątrobie. W poszukiwaniu przerzutów wykorzystuje się również badanie PET- pozytonową tomografię emisyjną.
U pacjentów przygotowywanych do zabiegu operacyjnego diagnostykę poszerza się o tomografię komputerową i/lub rezonans magnetyczny z podaniem środka kontrastowego oraz badanie radiologiczne przełyku.
Niestety wczesny rak przełyku, gdy możliwości wyleczenia są największe, wykrywany jest sporadycznie. Najczęściej diagnozuje się nowotwór o zaawansowanym stadium. Różne szacunki pokazują, że w związku z tym tylko około 30% chorych kwalifikuje się do leczenia operacyjnego. Rak przełyku jest nieresekcyjny, jeżeli ma duży rozmiar, nacieka duże naczynia, inne narządy (tchawicę, serce, węzły chłonne), nie odpowiada na radioterapię.
Ważnym czynnikiem decydującym o momencie zastosowania leczenie jest również stan kliniczny pacjenta. Rak przełyku doprowadza bowiem do problemów z przyjmowaniem pokarmów, w związku z czym pacjenci mogą być niedożywieni, a ich organizmy wyniszczone. Dlatego w pierwszej kolejności stabilizuje się chorego poprzez podawanie wysokobiałkowych i wysokoenergetycznych odżywek, także droga dożylną.
Leczenie raka przełyku jest bardzo trudne, obarczone wieloma możliwymi powikłaniami. Dlatego wymaga zaangażowania wielodyscyplinarnego zespołu i powinno być prowadzone w wyspecjalizowanych jednostkach.
Rozległość przeprowadzonej operacji zależeć będzie od zaawansowania nowotworu, jego lokalizacji i rozmiarów. Możliwa jest resekcja samego guza, ale również wycięcie całego przewodu pokarmowego. Oczywiście zawsze dąży się do uniknięcia radykalnej resekcji ponieważ wymaga ona zastąpienia brakującego odcinka przewodu pokarmowego przez żołądek. Możliwe jest także bezpośrednie połączenie żołądka ze skórą (wytwarza się gastrostomię przezskórną, przez która pacjent jest odżywiany).
Po operacji stosuje się chemioterapię jako uzupełnienie leczenia.
Chemioterapia oraz radioterapia jest również stosowana w leczeniu paliatywnym, w celu poprawy jakości życia pacjenta.
Choroba jest zazwyczaj wykrywana w wysokim stopniu zaawansowania. Rokowania przy raku przełyku są bardzo niepomyślne. 5-letnie przeżycie dotyczy zaledwie 5-10% pacjentów.
Niestety, ale wczesny rak przełyku jest wykrywany sporadycznie, przypadkowo podczas badań w zupełnie innym kierunku. Tymczasem szybko rozpoznany, dawałby dużo większe prawdopodobieństwo przeżycia. We wczesnym stadium, kiedy zmiany nowotworowe ograniczone są tylko do nabłonka, rokowanie wynosi 90%. W sytuacji zajęcia błony podśluzowej -50%, a przy przerzutach do bliskich węzłów chłonnych- 20%.
Niestety zdecydowana większość chorych diagnozowana jest za późno, gdy rokowania są bardzo złe.
Dlatego profilaktyka gra w przypadku zagrożenia rakiem przełyku kluczową rolę. Zaprzestanie palenia papierosów, picia alkoholu oraz kontrolowanie przebiegu przełyku Barretta to działania, które można podjąć, aby uchronić się przed rakiem przełyku. W przypadku zaś zaobserwowania u siebie objawów – należy jak najszybciej udać się do lekarza.
Edukowanie w temacie objawów chorób nowotworowych to m.in. część działalności wielu pacjenckich organizacji. Fundacja Dobro Powraca dostarcza wiedzy na temat niepokojących symptomów chorób onkologicznych oraz wspiera pacjentów i ich rodziny w trudnym procesie leczenia.
Choroby autoimmunologiczne są wynikiem błędnego działania układu odpornościowego, który normalnie broni organizm przed infekcjami i innymi zagrożeniami. W przypadku chorób autoimmunologicznych, układ odpornościowy zaczyna mylić własne komórki i tkanki organizmu z obcymi czynnikami i atakuje je.
Choć trudno jest znaleźć pozytywne strony w poważnej chorobie, niektórzy ludzie doświadczają pozytywnych zmian lub przekształceń w wyniku swojego doświadczenia.
Poważna choroba może być wyjątkowo trudnym doświadczeniem, dla niektórych może również stanowić impuls do pozytywnych zmian i rozwoju osobistego. Kluczowe jest znalezienie wsparcia, zarządzanie emocjami i staranie się dostrzec te pozytywne aspekty, które mogą wyniknąć z trudnego doświadczenia.
Każdego dnia w Polsce 10 kobiet dowiaduje się, że wykryto u nich nowotwór złośliwy jajnika. Rak jajnika jest chorobą niezwykle podstępną, przez długi czas nie daje żadnych objawów, przez co u większości kobiet diagnozowany jest w zaawansowanym stadium. Bardzo negatywnie wpływa to na rokowania pacjentek.
