Raki tarczycy występują dość rzadko. Spośród wszystkich guzków odnajdywanych na tym narządzie, tylko 20% okazuje się złośliwych. Zachorowania na nowotwór złośliwy tarczycy stanowią zaledwie 1% wszystkich zachorowań na raka wśród ludzi.
W Polsce odnotowuje się około 2000 nowych zachorowań rocznie, najczęściej u osób powyżej 40 roku życia, częściej u kobiet.
Chociaż rokowania dotyczące nowotworu tarczycy są bardzo dobre i większość pacjentów udaje się skutecznie wyleczyć, to obserwuje się zwiększającą z roku na rok ilość przypadków zachorowań. Stąd istotne jest zgłaszanie lekarzowi wszystkich niepokojących objawów, aby jak najprędzej rozpoznać, że w naszym ciele rozwija się nowotwór tarczycy.
Tarczyca to tak zwany nieparzysty gruczoł wydzielania wewnętrznego znajdujący się na przedniej części szyi. Z uwagi na swoją lokalizację, wszelkie powiększenia tarczycy czy jej guzki mogą powodować ucisk na krtań i gardło (także gdy guzki wywołane są przez nowotwór tarczycy). Z boku gruczołu przechodzą także ważne naczynia krwionośne, istotne dla funkcjonowania mózgu. Tarczyca pełni kluczową rolę w wielu procesach zachodzących w organizmie. Mianowicie:
Tarczyca jest także strażnikiem naszego dobrego samopoczucia. Jeżeli nie pracuje prawidłowo, człowiek może odczuwać zmęczenie, rozdrażnienie, senność, suchość skóry, doświadczać wypadania włosów czy kołatania serca. Może także rozwinąć się depresja. Kobiety doświadczają natomiast problemów z miesiączkowaniem, a nawet z zajściem w ciążę.
Można zatem powiedzieć, że tarczyca wpływa na funkcjonowanie całego ciała. Najczęściej, w kontekście chorób tarczycy, słyszy się o jej niedoczynności lub nadczynności, a także o chorobie Hashimoto. Natomiast trzeba pamiętać, że ten gruczoł zagrożony jest również występowaniem nowotworów oraz, co prawda znacznie rzadziej, raków.
Jakie nowotwory mogą rozwinąć się w tarczycy? Czy każdy guz to rak?
Zdecydowaną większość wszystkich zmian nowotworowych tarczycy stanowią zmiany niezłośliwe. Wole tarczycy, torbiele, guzki, gruczolaki czy inne zmiany ogniskowe są stanem patologicznym dla gruczołu, ale nie wykazują cech złośliwości. Natomiast ich objawy, zwłaszcza w początkowy stadium, bywają nie do odróżnienia od symptomów dawanych przez raka (złośliwy nowotwór tarczycy). Oba rodzaje nowotworów mogą być wykryte w efekcie zgłaszanych przez pacjenta oznak, ale bywają też rozpoznawane przypadkowo, podczas rutynowych badań.
Do najczęstszych złośliwych nowotworów tarczycy należy rak brodawkowaty, pęcherzykowy oraz dużo rzadziej występujący rak anplastyczny i rdzeniasty, a także chłoniak i mięsak. Ponadto w tarczycy mogą rozwijać się tak zwane raki przerzutowe, wtórne, pochodzące nawet z odległych lokalizacji.
Rak brodawkowaty szerzy się zwłaszcza poprzez drogi chłonne, a ewentualne przerzuty daje do węzłów chłonnych. Natomiast rak pęcherzykowy może dawać powodować odległe, ponieważ rozprzestrzenia się poprzez naczynia krwionośne.
Jakie objawy daje nowotwór tarczycy? Na co zwrócić szczególną uwagę?
Nowotwory tarczycy mogą nie dawać żadnych objawów. Stwierdza się je przypadkowo, podczas badania endokrynologicznego przeprowadzonego z innych powodów.
Często jednak pacjenci odnajdują na szyi guzek. Jest on niebolesny, ale wyczuwalny. Guzek jest twardy i nieprzesuwalny oraz bywa, że szybko rośnie. W dotyku jest niejednorodny.
Stwierdzenie obecności guzka przez chorego to impuls do rozpoczęcia diagnostyki tarczycy.
Do innych objawów nowotworów niezłośliwych i raków należą:
Powstawanie raków tarczycy wiązane jest z niedoborami jodu w pożywieniu, czynnikami genetycznymi oraz ekspozycją na promieniowanie jonizujące w przeszłości.
Diagnozowanie złośliwego nowotworu tarczycy
Rozpoznawaniem nieprawidłowości w obrębie tarczycy zajmuje się lekarz endokrynolog.
Jeżeli zgłosi się do niego pacjent obserwujący u siebie niepokojące objawy, lekarz rozpocznie spotkanie od zebrania szczegółowego wywiadu. Będzie zainteresowany historią medyczną w rodzinie chorego, występowaniem nowotworów tarczycy oraz innych, ekspozycją na promieniowanie jonizujące w przeszłości czy historią chorób tarczycy u pacjenta.
Podczas badania palitacyjnego endokrynolog jest w stanie stwierdzić występowanie guza, jego strukturę, lokalizację i stopień rozrostu.
Najczęstszym badaniem obrazowym wykonywanym w diagnostyce nowotworów tarczycy jest USG. Uwidocznia się w nich najczęściej lita zmiana, dobrze unaczyniona o nierównych zarysach.
W przypadku podejrzenia nowotworu, przeprowadza się biopsję cienkoigłową, aby dokonać oceny histopatologicznej. Ocena może wskazywać na zmianę łagodną, podejrzenie nowotworu pęcherzykowatego, zmianę pęcherzykowatą bliżej nieokreśloną, podejrzenie złośliwości oraz nowotwór złośliwy.
W jaki sposób leczy się złośliwy nowotwór tarczycy? Jakie są rokowania?
Jeżeli badanie histopatologiczne potwierdzi złośliwy charakter zmiany, konieczne jest przeprowadzenie operacji resekcyjnej. Podczas zabiegu wycina się całą tarczycę wraz z sąsiadującymi węzłami chłonnymi. W procesie przygotowania do operacji:
W przypadku pacjentów, u których został stwierdzony rak wtórny, pochodzący z przerzutów z innego narządu, leczenie musi być interdyscyplinarne, konieczna jest całościowa ocena onkologiczna chorego.
Po operacji wycięcia tarczycy pacjent musi liczyć się z koniecznością przyjmowania leków, ponieważ hormony produkowane wcześniej przez gruczoł trzeba uzupełniać. Podaje się preparat zawierający lewotyroksynę.
Niekiedy stosowana jest również radioterapia, zwłaszcza jeżeli guz pierwotny nie został w całości usunięty. Do radioterapii kwalifikują się także pacjenci z rzadziej występującym rakiem anaplastycznym i rdzeniastym.
U pacjentów, u których zdiagnozowano raka brodawkowatego lub pęcherzykowego stosuje się pooperacyjne leczenie jodem promieniotwórczym.
Każdy pacjent chorujący na raka zadaje sobie pytanie, czy możliwy jest pełny powrót do zdrowia, czy mojego raka można skutecznie wyleczyć?
Na szczęście rokowanie w złośliwych nowotworach tarczycy napawa optymizmem. Jest to nowotwór, który można całkowicie wyleczyć.
W przypadku najczęściej występującego brodawczaka 10-letnią przeżywalność osiąga aż 90% pacjentów, w raku pęcherzykowym – 85-90%. , w odpowiednio leczonym raku rdzeniastym – 70%.
Niestety jeden z raków tarczycy ma niepomyślne rokowania. Jest to rak anaplastyczny. Szybko się rozwija, daje regionalne i odległe przerzuty i prowadzi do zgonu w okresie 6-12 miesięcy. Rak anaplastyczny występuje jednak bardzo rzadko.
Rak może rozwinąć się w każdym miejscu naszego ciała. Jama ustna nie jest wyjątkiem. Niemniej nowotwory złośliwe w obrębie jamy ustnej nie są częste. Około 1000 osób rocznie zapada na raka w tej właśnie lokalizacji. Spośród tych osób 10% dotyka zaś rak dziąseł.
Na całym świecie, co minutę, dwie osoby dowiadują się, że mają nowotwór krwi. W Polsce choruje ponad 100 tysięcy osób. Co roku przybywa aż 6000 nowozdiagnozowanych pacjentów.
Nowotwór złośliwy może rozwinąć się w każdym miejscu w ciele człowieka, w tym w jamie ustnej. Diagnoza „rak policzka” jest szokującą informacją dla pacjenta. Niepokojowi związanemu z samym wystąpieniem choroby onkologicznej towarzyszy strach dotyczący lokalizacji raka. Policzki to przecież część naszej twarzy. Dodatkowo nowotwór w jamie ustnej jest widoczny gołym okiem, namacalny, nie sposób zapomnieć o jego obecności.
