Jak sobie radzić z diagnozą choroby przewlekłej?

Zaskoczenie i szok

Faza szoku i zaskoczenia to etap, w którym osoba otrzymuje diagnozę choroby przewlekłej i doświadcza silnych emocji związanych z tym wydarzeniem. Charakteryzuje się ona kilkoma aspektami:

1. Nieoczekiwane wydarzenie: Diagnoza choroby przewlekłej często pojawia się nagle, bez wcześniejszych symptomów lub ostrzeżeń. To dla osoby zaskoczenie, ponieważ zmienia to dotychczasowy sposób myślenia o swoim zdrowiu i przyszłości.
2. Silne emocje: Szok jest związany z silnymi emocjami, takimi jak zdumienie, niepewność, strach i lęk. Może to być trudny czas, kiedy emocje mogą być przytłaczające i trudno jest znaleźć sposób na ich zrozumienie i kontrolę.
3. Trudność w akceptacji: W fazie szoku i zaskoczenia trudno jest zaakceptować rzeczywistość diagnozy. Osoba może odmawiać wiary w to, co się dzieje, lub odczuwać poczucie niesprawiedliwości, kwestionując dlaczego to właśnie jej się to stało.
4. Brak gotowości na zmiany: W tym okresie osoba może być niechętna do zmian w swoim życiu, zwłaszcza jeśli choroba wymaga modyfikacji stylu życia, leczenia lub przystosowania się do nowej sytuacji.

Ważne jest zrozumienie, że faza szoku i zaskoczenia to naturalna reakcja na poważne zmiany w życiu i zdrowiu. W tym czasie wsparcie emocjonalne od bliskich lub specjalistów medycznych jest kluczowe. Stopniowe zaakceptowanie diagnozy, zrozumienie sytuacji i szukanie informacji na temat choroby mogą pomóc w przystosowaniu się i radzeniu sobie z nową rzeczywistością.

Negacja

Faza negacji w procesie radzenia sobie z chorobą przewlekłą jest etapem, w którym osoba nie chce albo nie może zaakceptować faktu, że jest chora. Charakteryzuje się kilkoma cechami:

1. Odrzucenie diagnozy: Osoba może odrzucać lub wątpić w diagnozę medyczną, przekonując się, że to, co się dzieje, nie dotyczy jej lub to jest pomyłka.
2. Minimalizowanie znaczenia choroby: Często dochodzi do minimalizowania znaczenia choroby, negowania jej wpływu na życie lub usprawiedliwiania objawów jako czegoś, co nie jest związane z poważną dolegliwością zdrowotną.
3. Unikanie informacji o chorobie: Osoba może unikać rozmów na temat choroby, lekceważyć sugestie dotyczące leczenia lub niechętnie sięgać po informacje na jej temat.
4. Brak zgody na zmiany w stylu życia: Negacja często wiąże się z brakiem gotowości na zmiany w stylu życia, leczeniu lub przyjmowaniu nowej sytuacji jako części rzeczywistości.

Faza negacji może wynikać z emocjonalnej trudności w zaakceptowaniu trudnej rzeczywistości choroby przewlekłej. W niektórych przypadkach może to być mechanizm obronny psychologiczny, który pomaga jednostce poczuć się bezpieczniejszą i chronić ją przed zbyt silnymi emocjami. Jest to jednak etap, który może być trudny, ponieważ uniemożliwia podjęcie kroków w celu zaradzenia chorobie.

Ważne jest, aby otaczać się wsparciem bliskich, specjalistów medycznych i grup wsparcia, które mogą pomóc w przezwyciężeniu fazy negacji i przystosowaniu się do nowej rzeczywistości. Edukacja na temat choroby, rozmowy z lekarzami i zrozumienie konieczności przyjęcia faktu choroby mogą pomóc w przejściu przez tę fazę.

Gniew i frustracja

Faza gniewu w procesie radzenia sobie z chorobą przewlekłą jest czasem, gdy osoba doświadczająca choroby może odczuwać silne emocje związane z frustracją, wściekłością i niezadowoleniem z własnej sytuacji. Charakteryzuje się kilkoma aspektami:

1. Wściekłość i frustracja: Osoba może odczuwać wściekłość i rozczarowanie w związku z tym, że jest chora, co może prowadzić do wybuchów emocjonalnych.
2. Poczucie niesprawiedliwości: Może towarzyszyć poczucie niesprawiedliwości lub pytanie „dlaczego ja?”, szczególnie jeśli choroba wpływa na życie i plany życiowe.
3. Rzucanie winy: Czasami osoba może próbować znaleźć kogoś lub coś, na co można zrzucić winę za chorobę, co prowadzi do poszukiwania odpowiedzi i sensu w sytuacji.
4. Lęk przed stratą: Gniew może wynikać z lęku przed utratą zdrowia, niezależności lub utratą kontroli nad własnym życiem.

Ta faza jest zrozumiała i naturalna, gdyż choroba przewlekła może wpływać na różne aspekty życia, co może prowadzić do odczuwania frustracji i gniewu. Ważne jest jednak zarządzanie tymi emocjami w sposób konstruktywny. Poszukiwanie wsparcia, zarówno emocjonalnego, jak i profesjonalnego, może pomóc w przekształceniu tego gniewu w bardziej konstruktywne działania i strategie radzenia sobie z chorobą. Terapia, wsparcie społeczne i zdrowe strategie radzenia sobie mogą pomóc w przejściu przez tę fazę.

Przyjęcia i adaptacja

Faza przyjęcia i adaptacji w procesie radzenia sobie z chorobą przewlekłą to okres, w którym osoba zaczyna akceptować i adaptować się do nowej rzeczywistości, którą stworzyła choroba. Kilka cech charakterystycznych tej fazy to:

1. Akceptacja rzeczywistości: Osoba zaczyna akceptować fakty związane z chorobą jako częścią swojego życia, a nie jako czegoś tymczasowego lub ostatecznego.
2. Zmiana perspektywy: Pojawia się zmiana myślenia o chorobie. Osoba może zacząć patrzeć na swoje życie w nowy sposób, uwzględniając nowe wyzwania, ale również szukając nowych celów i wartości.
3. Dostosowanie do zmian: Pojawia się umiejętność dostosowywania się do nowych warunków życia i funkcjonowania. To może obejmować zmiany w stylu życia, nawykach zdrowotnych, rutynie dnia codziennego, sposobie myślenia czy planowaniu przyszłości.
4. Optymizm i pozytywne podejście: Mimo trudności, osoba może rozwijać pozytywne podejście do życia, szukając sposobów na czerpanie radości i satysfakcji pomimo choroby.
5. Zarządzanie chorobą: Rozpoczyna się bardziej efektywne zarządzanie objawami choroby, leczeniem i terapią. Osoba może bardziej świadomie podejmować decyzje dotyczące swojego zdrowia i leczenia.
6. Wykorzystanie dostępnych zasobów: W tej fazie osoba może bardziej aktywnie korzystać z dostępnych zasobów, w tym wsparcia ze strony bliskich, grup wsparcia, terapeutów, a także rozwijać swoje umiejętności radzenia sobie ze stresem i trudnościami związanymi z chorobą.

Ta faza jest kluczowa, gdyż umożliwia dostosowanie się do nowej rzeczywistości spowodowanej chorobą. Osoba rozwija strategie radzenia sobie, które pozwalają na aktywne funkcjonowanie i osiąganie lepszej jakości życia, mimo trudności zdrowotnych.

Depresja lub smutek

Faza depresji i smutku w procesie radzenia sobie z chorobą przewlekłą jest okresem, w którym osoba doświadcza intensywnych uczuć smutku, przygnębienia i depresji związanych z diagnozą oraz konsekwencjami choroby. Charakteryzuje się kilkoma aspektami:

1. Poczucie straty: Osoba może odczuwać poczucie straty związane z utratą zdrowia, niezależności lub utratą możliwości realizacji pewnych celów życiowych.
2. Przygnębienie i smutek: Pojawia się silne uczucie smutku, które może prowadzić do przygnębienia i braku energii. Codzienne funkcjonowanie staje się trudniejsze.
3. Izolacja społeczna: Osoba może zamykać się w sobie, unikać kontaktów społecznych i wycofywać się ze względu na trudności emocjonalne.
4. Beznadziejność: Może towarzyszyć uczucie beznadziejności, trudność w znalezieniu sensu czy nadziei na poprawę sytuacji.
5. Zmiany w apetycie i śnie: Mogą pojawić się zaburzenia snu, utrata apetytu lub nadmierne spożywanie jedzenia jako reakcja na stres emocjonalny.

Faza depresji i smutku jest naturalną reakcją na trudności związane z chorobą przewlekłą, jednak może być to bardzo trudny okres dla osoby chorującej. Ważne jest zapewnienie wsparcia emocjonalnego i profesjonalnej pomocy, aby osoba nie czuła się sama w radzeniu sobie z tymi trudnościami. Terapia, wsparcie społeczne i medyczne mogą być kluczowe dla pokonania tego okresu i odzyskania równowagi emocjonalnej. Warto również zauważyć, że depresja związana z chorobą przewlekłą jest poważnym problemem i wymaga właściwej opieki i wsparcia ze strony specjalistów medycznych.

Akceptacja i zarządzanie

Faza akceptacji i zarządzania w procesie radzenia sobie z chorobą przewlekłą to etap, w którym osoba stopniowo akceptuje swoją sytuację zdrowotną i zdobywa umiejętności zarządzania chorobą. To okres, kiedy osoba zaczyna podejmować działania mające na celu lepsze kontrolowanie objawów, leczenie i ogólnie poprawę jakości życia pomimo choroby. Kilka cech tej fazy to:

1. Pełna akceptacja choroby: Osoba akceptuje rzeczywistość swojej choroby jako część swojego życia. Przestaje walczyć z faktem, że jest chora, i skupia się na strategiach radzenia sobie z konsekwencjami zdrowotnymi.
2. Zarządzanie objawami: Rozpoczyna się systematyczne zarządzanie objawami choroby. Osoba uczy się, jak radzić sobie z różnymi objawami i ich wpływem na codzienne życie.
3. Samozarządzanie i podejmowanie decyzji: Pojawia się umiejętność podejmowania decyzji dotyczących leczenia, stylu życia, diety, aktywności fizycznej i innych aspektów, które mogą wpłynąć na przebieg choroby.
4. Rozwijanie umiejętności radzenia sobie: Osoba uczy się skutecznych strategii radzenia sobie ze stresem związanym z chorobą, zwiększając swoje umiejętności adaptacyjne i radzenia sobie z trudnościami.
5. Poszukiwanie wsparcia: Pomimo akceptacji choroby, osoba wciąż może korzystać z wsparcia społecznego, grup wsparcia czy pomocy profesjonalistów, gdyż jest to nadal ważne dla utrzymania dobrego stanu emocjonalnego i radzenia sobie z chorobą.
6. Skupienie na jakości życia: Osoba kieruje swoją uwagę na poprawę jakości życia pomimo choroby. Może to oznaczać wybór bardziej zdrowego stylu życia, koncentrację na aktywnościach, które przynoszą radość, oraz kontynuowanie swoich zainteresowań i pasji.

Ta faza jest kluczowa, gdyż umożliwia jednostce nie tylko akceptację choroby, ale także rozwijanie umiejętności zarządzania nią. Pomaga to w prowadzeniu bardziej aktywnego życia, osiąganiu lepszej jakości życia i poczucia kontroli nad własnym zdrowiem, co przyczynia się do ogólnego samopoczucia i dobrostanu emocjonalnego.

Poszukiwanie wsparcia

Faza poszukiwania wsparcia w procesie radzenia sobie z chorobą przewlekłą to czas, w którym osoba potrzebuje i aktywnie poszukuje wsparcia ze strony swojego otoczenia, grup wsparcia, specjalistów medycznych oraz innych osób z podobnymi doświadczeniami. Kilka charakterystycznych cech tej fazy to:

1. Poszukiwanie informacji: Osoba chora dąży do zgromadzenia jak największej ilości informacji na temat swojej choroby, leczenia, dostępnych opcji terapeutycznych i strategii radzenia sobie.
2. Wsparcie emocjonalne: W tej fazie osoba może szukać wsparcia emocjonalnego ze strony bliskich, przyjaciół, osób z podobnymi doświadczeniami lub grup wsparcia. Może to być ważne dla zmniejszenia uczucia samotności, lepszego zrozumienia swoich emocji i lepszej adaptacji do choroby.
3. Wsparcie od specjalistów: Osoba szuka profesjonalnego wsparcia od lekarzy, terapeutów, psychologów czy doradców zdrowia psychicznego w celu lepszego zarządzania emocjami, objawami choroby i strategii radzenia sobie.
4. Uczestnictwo w grupach wsparcia: Może to obejmować uczestnictwo w grupach wsparcia online lub lokalnych, gdzie można dzielić się doświadczeniami, uzyskiwać wsparcie od osób w podobnej sytuacji i wymieniać się radami.
5. Aktywne korzystanie z zasobów społecznych: Osoba angażuje się w aktywny udział w różnych formach wsparcia, wykorzystując dostępne zasoby społeczne i zdobywając informacje dotyczące choroby.
6. Edukacja i uczenie się od innych: Poszukiwanie wsparcia jest również okazją do nauki od innych osób z chorobą oraz odkrywania nowych strategii radzenia sobie z trudnościami zdrowotnymi.

Poszukiwanie wsparcia jest istotne w procesie radzenia sobie z chorobą przewlekłą, ponieważ pomaga jednostce w adaptacji do nowej sytuacji, lepszym zrozumieniu choroby i sposobów radzenia sobie z jej konsekwencjami. Dzięki wsparciu emocjonalnemu i informacyjnemu, osoba może lepiej radzić sobie z trudnościami oraz czuć się bardziej zaakceptowana i zrozumiana.

Fundacja Dobro Powraca działa na rzecz Osób chorujących przewlekle. Dostarcza wsparcia i pomocy w każdej z faz radzenia sobie z nową sytuacją.