Otyłość olbrzymia

Najczęstszymi  chorobami współwystępującymi otyłości są:

• cukrzyca
• nadciśnienie tętnicze
• bezdech senny
• miażdżyca naczyń
• choroba wieńcowa
• udar mózgu

Jednym z podstawowych problemów nagromadzenia w nadmiarze tkanki tłuszczowej jest to, że zaczyna ona pełnić funkcję narządu endokrynnego. Wydziela wtedy hormony oraz inne czynniki, które prowadzą do aktywowania ogólnego stanu zapalnego. Im dłużej chorujemy na otyłość, tym dłużej pozostajemy pod wpływem aktywnego ogólnoustrojowego procesu zapalnego.

Czym jest otyłość olbrzymia?

Otyłość olbrzymia to inaczej otyłość trzeciego stopnia. Mamy z nią do czynienia, jeśli nasz indeks masy ciała (BMI) przekracza 40. Indeks masy ciała jest oceną stanu odżywienia wykonaną poprzez pomiar wzrostu i wagi ciała. Można go w dość prosty sposób obliczyć: masa ciała podawana w kilogramach podzielona przez kwadrat wzrostu liczonego w metrach.

Prawidłowa wartość indeksu masy ciała mieści się w granicach 18,5–24,9. Wartość z przedziału 25–29,9 wskazuje na nadwagę. Powyżej 30 mamy do czynienia z otyłością (pierwszego stopnia). Otyłość drugiego stopnia pojawia się po przekroczeniu 35.. Powyżej 40 – otyłość olbrzymia. Dane statystyczne wskazują, że aż 700 tys. Polaków cierpi z powodu otyłości olbrzymiej. To blisko 2% całej populacji

Leczenie otyłości olbrzymiej

Metody leczenia otyłości dostosowuje się zawsze do tego z jakim stopniem otyłości mamy do czynienia, a także do wieku oraz występowania chorób współistniejących. Otyłość olbrzymia powinna być leczona wszystkimi możliwymi i dostępnymi sposobami. Najczęściej zaczyna się od modyfikacji diety i stylu życia oraz zwiększenia aktywności fizycznej. Te elementy dotyczą każdej z metod leczenia, niezależnie od stopnia leczonej otyłości. Zawsze będzie wymagana determinacja i motywacja w zakresie modyfikacji nawyków żywienia i stylu życia na każdym etapie procesu leczenia.

Otyłość olbrzymia wymaga, aby dieta została przygotowana przez specjalistę. Specjalista dietetyk powinien  wyliczyć ilość kalorii, jaką należy spożywać każdego dnia oraz precyzyjnie zaplanować jadłospis. W menu osoby otyłej z pewnością nie mogą znaleźć się węglowodany proste oraz pokarmy wysokotłuszczowe. Dieta powinna być oparta na produktach zbożowych oraz warzywach. Owoce i produkty mleczne powinny się znaleźć maksymalnie w 2 posiłkach spożywanych w ciągu dnia. Powinno się jak najbardziej ograniczyć mięso, a najlepiej całkowicie z niego zrezygnować. Chude mięso może być składnikiem najwyżej jednego posiłku w ciągu dnia. Osoby otyłe powinny jeść regularnie, najlepiej 5 razy dziennie i systematycznie pić wodę. Absolutnie zabronione jest jedzenie dań typu fast food, żywności wysoko przetworzonej oraz słodyczy. Nie wolno także podjadać pomiędzy posiłkami.

W kolejnym kroku najczęściej wdrażana jest farmakoterapii. Do niej lekarze najczęściej kwalifikują osoby, u których zdiagnozowano otyłość (BMI powyżej 30) lub nawet z nadwagą, jeżeli współwystępują choroby charakterystyczne dla otyłości. W przypadku otyłości olbrzymiej czyli przy wskaźnikach BMI powyżej 40, lekarze najczęściej zalecają leczenie operacyjne metodami chirurgii bariatrycznej (dotyczy to także drugiego stopnia otyłości – BMI powyżej 35 przy współwystępujących chorobach przewlekłych).

Zabiegi bariatryczne – najskuteczniejsza metoda leczenia otyłości olbrzymiej

Obecnie, w powszechnej opinii lekarzy, nie ma lepszej i skuteczniejszej metody walki z otyłością olbrzymią niż operacja bariatryczna. Celem operacji bariatrycznych jest modyfikacja przewodu pokarmowego w taki sposób, aby przyjmować mniejszą ilość pokarmów i kalorii. Zdecydowana większość operacji bariatrycznych jest wykonywana techniką laparoskopową, co korzystnie wpływa na ryzyka związane z samą operacją oraz skraca proces rekonwalescencji. Najczęściej wykonywanymi procedurami są:

• operacja mankietowej/rękawowej resekcji żołądka
• bypass żołądkowy
• Rękawowa (mankietowa) resekcja żołądka

Jest to obecnie najczęściej stosowana procedura chirurgiczna w leczeniu otyłości olbrzymiej. Zabieg ten jest stosowany w przypadkach otyłości olbrzymiej występującej wraz z innymi chorobami przewlekłymi. Stosuje się znieczulenie ogólne, a w trakcie zabiegu wycina się około 4/5 żołądka, pozostawiając objętość około stu kilkudziesięciu mililitrów. W trakcie zabiegu wycięta zostaje część żołądka odpowiadająca za wytwarzanie hormonu głodu (greliny), co znacząco zmniejsza uczucie głodu w późniejszym życiu.  Mankietowa resekcja żołądka jest zabiegiem bardzo skutecznym i najczęściej prowadzi do znaczącej utraty masy ciała oraz znacząco wspomaga ustąpienie chorób współistniejących. Szacuje się, że tą metodą  redukuje się nawet do 70-80% nadmiaru masy ciała. Operacja jest głównie operacją restrykcyjną (ograniczającą objętość żołądka), w związku z czym nie upośledza w znacznym stopniu wchłaniania witamin oraz makro i mikroelementów z przewodu pokarmowego.

• Bypass żołądkowy

To zabieg rekomendowany w przypadku chorych na otyłość olbrzymią oraz współwystępującej cukrzycy typu 2. Często także rekomendowana dla chorych, którym nie pomogły tradycyjne metody odchudzania  oraz zmagają się z otyłością od wielu lat. Szacuje się, że wykonanie operacji bypassu żołądka może prowadzić do usunięcia nadmiaru wagi – nawet do 85%. Metoda polega na zmniejszeniu objętości żołądka jak również na zmniejszeniu długości jelita kontaktującego się z przyjętym pokarmem. Powoduje to, że spożycie dużej ilości pokarmu jest po prostu niemożliwe. Zabieg ten jest wykonywany skutecznie od kilku dekad – jest on złotym standardem, do którego porównuje się każdą inną metodę chirurgiczną. W trakcie operacji wydziela się z górnej części żołądka niewielki zbiornik o objętości około 50 ml oraz wykonuje się zespolenia, co wpływa w istotny sposób na procesy wchłaniania i trawienia pokarmu w jelitach. W związku z tym operacja ma nie tylko charakter restrykcyjny (objętość przyjmowanego pokarmu), ale również ogranicza wchłanianie przyjętego pokarmu. Operacji często towarzyszy pozytywny efekt metaboliczny, wraz z utratą masy ciała, ustępują również choroby towarzyszące otyłości, takie jak cukrzyca i nadciśnienie tętnicze.

Otyłość olbrzymia to choroba, którą można leczyć.

Towarzystwo Chirurgów Polskich rekomenduje jak najwcześniejsze wykorzystywanie zabiegów bariatrycznych. Nawet w przypadkach otyłości pierwszego stopnia (BMI 30-34,9). Koszty związane z przeprowadzeniem operacji dla systemu opieki zdrowotnej są rekompensowane zmniejszonym zapotrzebowaniem na leki w związku z ustępowaniem patologii, będących wynikiem otyłości. Jak podkreślają w swojej rekomendacji – zostało to zweryfikowane i koszt operacji zwróci się przed upływem 4-go roku po operacji.

Ponieważ wykorzystanie metod chirurgicznych w leczeniu otyłości prowadzone jest już od kilku dekad, istnieje duża liczba cennych badań, które podkreślają skuteczność tego typu leczenia. W jednym z tych badań, w którym objęto grupę blisko 20 000 chorych obserwowanych średnio przez ponad 7 lat, wykazano o 40% większe ryzyko zgonu w grupie osób niepoddanych leczeniu operacyjnemu względem leczonych metodą bypassu żołądkowego. Powyższe ryzyko dotyczyło zgonów spowodowanych chorobą wieńcową serca, cukrzycą, a także nowotworami. Inne badanie wykazało, że ryzyko zgonu po 10-letniej obserwacji w grupie osób poddanych leczeniu zachowawczemu otyłości było blisko 1,5 raza większe względem grupy poddanej leczeniu operacyjnemu. Korzystny wpływ chirurgii bariatrycznej na czas przeżycia chorych wynika przede wszystkim z ustępowania chorób współistniejących. W badaniu prowadzonym w Polsce wykazano ustąpienie zespołu metabolicznego wśród 70,4% chorych poddanych leczeniu operacyjnemu otyłości olbrzymiej.

Dowiedz się więcej!

Zupełnie zrozumiałe jest, że kiedy zostaniemy zdiagnozowani, pojawiają się pytania i wątpliwości. Dlatego warto śledzić działalność organizacji pacjenckich, które często dostarczają chorym wielu informacji i porad. Fundacja Dobro Powraca otacza opieką także chorych na otyłość olbrzymią. Na stronie internetowej fundacji można znaleźć wiele informacji o chorobie. A jeżeli pacjent napotka problemy finansowe w procesie leczenia, to organizacja pomaga mierzyć się z wydatkami. Pamiętajmy, że jest to choroba przewlekła, więc również wydatki związane z leczeniem i rehabilitacją będą przewlekłe.