Miażdżyca nóg- dlaczego jest groźna i jak ją wcześnie rozpoznać?

Warunki do rozwoju miażdżycy są współcześnie wręcz książkowe. Żyjemy w coraz większym pośpiechu i stresie, za mało śpimy i odpoczywamy. Dodatkowo nasza dieta pozostawia wiele do życzenia- jemy za dużo przetworzonej żywności, mało się ruszamy. Wiele osób cierpi na nadwagę i otyłość, a co nierzadko idzie w parze – na nadciśnienie. Coraz częściej dotykają nas choroby przewlekłe, na przykład cukrzyca czy hipercholesterolemia. Jeśli dodamy do tego nadmierne spożywanie alkoholu i palenie papierosów – to właśnie powstała kolejna choroba cywilizacyjna.

Miażdżyca jest zdradliwa – przez długi okres czasu rozwija się bez żadnych objawów. Jeżeli została zdiagnozowana wskutek zgłaszanych przez nas dolegliwości – to znak, że zdążyła wyrządzić w naszych aortach i tętnicach spore szkody. Powikłania miażdżycy mogą być bardzo groźne i obejmować  zawał serca, udar mózgu lub zator w płucach.

Miażdżyca może również zaatakować nasze kończyny dolne. Czym się objawia miażdżyca nóg, jak ją leczyć i co kluczowe – jak można się przed nią uchronić?

Miażdżyca nóg – jak się rozwija choroba?

Miażdżyca nóg rozwija się wskutek stanu zapalnego, który dotyka aorty i tętnice. Wewnątrz naczyń krwionośnych powstają i odkładają się blaszki miażdżycowe, Zwężają one światło naczyń, przez co przepływ krwi jest ograniczony a narządy i tkanki w naszym ciele stają się niedostatecznie ukrwione i zaopatrzone w tlen.

Z czasem stan chorobowy pogłębia się – dochodzi do zwapnienia i utwardzenia dotychczas elastycznych naczyń krwionośnych.

Objawy miażdżycy zgłaszają zazwyczaj osoby po 50 roku życia, ale choroba rozwija się w organizmie znacznie wcześniej, już od okresu dojrzewania. Miażdżyca nóg jest podstępną chorobą. Zaczyna się niewinnie i  w ukryciu, a manifestuje się dopiero wtedy, gdy zwężenie tętnic jest znaczne.  Tylko regularne badanie poziomu cholesterolu we krwi pozwala wychwycić moment, kiedy w organizmie zaczyna się dziać coś nieprawidłowego.

Miażdżyca nóg– objawy i przyczyny

Ponieważ wraz z rozwojem miażdżycy do nóg dociera coraz mniej krwi, chory będzie doświadczał wielu dolegliwości. Objawy, jakie daje miażdżyca nóg to najczęściej :

• Chromanie przestankowe – to ból, który pojawia się w trakcie wysiłku i znika, gdy odpoczywamy
• Skracanie się dystansu, jaki możemy przejść bez bólu
• Mrowienia, pieczenia, skurcze i drętwienie mięśni nóg
• Zimne nogi i stopy – nawet, jeżeli w otoczeniu jest ciepło albo sami jesteśmy ciepło ubrani
• Obrzęki kończyn dolnych – czasami tak duże, że nie możemy założyć swojego obuwia
• Ból, który łagodnieje przy opuszczeniu nóg do dołu
• Drętwienie palców stóp– z czasem nie pomaga już na nie rozmasowywanie
• Blady odcień skóry, jej rogowacenie, utrata włosów, łamliwe paznokcie
• Sinienie kończyn dolnych
• Niegojące w momencie, gdy miażdżyca nóg jest bardzo zaawansowana

Dlaczego atakuje nas miażdżyca nóg? Za rozwój choroby odpowiedzialne są te same czynniki, które powodują miażdżycę w innych częściach ciała.

Jest to przede wszystkim zła dieta. Spożywamy za dużo przetworzonej żywności, która zawiera szkodliwe tłuszcze trans. Chipsy, wafelki, ciastka, batony, wędliny z dodatkiem ulepszaczy i chemicznych dodatków to główni winowajcy. Dodatkowo przygotowujemy żywność w sposób, który nam szkodzi – smażymy, wędzimy mięso. Jemy za mało warzyw i owoców, nie dostarczamy organizmowi zdrowych kwasów Omega-3. Za rzadko na naszych talerzach pojawiają się ryby. Jemy za to czerwone mięso – zabronione dla chorych na miażdżycę.

Nadwaga i otyłość również są czynnikami ryzyka. Podobnie jak mała aktywność ruchowa. Ponadto na rozwój miażdżycy są narażone osoby chorujące na cukrzycę oraz mające podwyższony poziom cholesterolu we krwi (spowodowany również czynnikami genetycznymi).

Bardzo niekorzystnie na epidemiologię choroby wpływa palenie tytoniu oraz spożywanie w nadmiarze alkoholu. Palacze nie tylko mają większe ryzyko rozwinięcia się choroby, ale również szybszy czas, w którym to następuje. Papierosy mogą przyspieszyć zachorowanie nawet o 10 lat!

Szczyt zachorowania na miażdżycę przypada u mężczyzn po 45 roku życia. U kobiet jest to później, po ukończeniu 55 lat. Ma to związek ze zmniejszonym poziomem estrogenów, jaki towarzyszy menopauzie.

Miażdżyca nóg- jak się rozpoznaje chorobę?

Najpowszechniej stosowanym badaniem przy podejrzeniu miażdżycy nóg jest USG z dopplerowską oceną przepływu krwi w tętnicach. Jest to procedura zupełnie niebolesna dla pacjenta, możliwa do przeprowadzenia w każdym czasie. W diagnozowaniu miażdżycy nóg pomocne mogą być również:

• Rezonans magnetyczny
• Tomografia komputerowa
• Angiografia – to inwazyjne badanie polegające na wprowadzeniu do tętnicy cewnika i podaniu kontrastu. Badanie jest bardzo dokładne, jednak z uwagi na jego uciążliwość dla chorego, wykonywane jest raczej przy zaawansowanej chorobie
• Morfologia krwi – gdzie ocenia się stężenie cholesterolu, kreatyniny, poziomu cukru oraz wskaźnika stanu zapalnego (CRP)

Miażdżyca nóg– leczenie

Nie da się całkowicie wyleczyć z miażdżycy. Dlatego profilaktyka choroby jest tak ważna. Niemniej, kiedy choroba już wystąpi,  leczenie może być:

1. niefarmakologiczne,
2. farmakologiczne,
3. operacyjne/zabiegowe,

przy czym niefarmakologiczne zasady muszą być wdrożone przez każdego pacjenta, którego zaatakowała miażdżyca nóg, niezależnie od tego, czy przyjmuje leki czy przygotowuje się do zabiegu. Bardzo wiele w procesie stabilizowania choroby i walki z dolegliwościami bólowymi zależy od samego chorego na miażdżycę. Konieczne jest wdrożenie zmian w stylu życia. Nie należy myśleć o tym w kategorii wyrzeczeń. Te zmiany sprzyjają bowiem naszemu zdrowiu.

Przede wszystkim należy rzucić palenie. W dymie papierosowym znajduje się ponad 40 rakotwórczych substancji, więc zerwanie z nałogiem równocześnie korzystnie działa na przebieg miażdżycy, jak też stanowi prewencję przeciwko wielu tytoniowozależnym złośliwym nowotworom. Osoby,  które nie palą papierosów powinny zachować czujność przed tak zwanym biernym paleniem. Należy unikać zadymionych, niewietrzonych pomieszczeń oraz towarzystwa osoby, która pali papierosy w naszej obecności.

Konieczne jest wdrożenie zasad zdrowej diety. Naczelna zasada nowego jadłospisu brzmi „wyrzucamy tłuszcz ze swojego talerza”. Chodzi o szkodliwe tłuszcze trans i nasycone kwasy tłuszczowe znajdujące się w przetworzonej żywności. Osoba, którą dotknęła miażdżyca nóg, powinna całkowicie zrezygnować ze spożywania czerwonego mięsa, wędlin ze sztucznymi dodatkami, parówek i kiełbasek z chemicznymi polepszaczami. Generalnie, przy miażdżycy zaleca się dietę śródziemnomorską. Jest ona bogata w oliwę z oliwek, ryby i warzywa. Należy pamiętać o konieczności spożywania odpowiedniej ilości kwasów Omega-3 i nawadnianiu organizmu (co najmniej 2 litry wody dziennie). Leczenie można wspierać domowymi sposobami wprost z naszej kuchni. Czosnek, kurkuma, siemię lniane, karczochy, zielona herbata – to są sprzymierzeńcy naszego zdrowia.

Zdrową dietę powinno się uzupełnić odpowiednią dawką umiarkowanej aktywności fizycznej. Długie spacery, jazda na rowerze czy pływanie pomogą lepiej dotlenić kończyny oraz zmniejszyć dolegliwości bólowe oraz wydłużą stopniowo dystans, jaki chory może przejść bez bólu.

Zdrowa dieta i aktywność fizyczna, choć konieczne na każdym etapie walki z chorobą, zazwyczaj nie wystarczą, aby opanować miażdżycę.

Leczenie farmakologiczne ma kilka celów:

• normalizację gospodarki lipidowej
• usprawnianie naczyń krwionośnych
• zapobieganie zakrzepom

Niestety nie istnieje lek, który wyleczy nas z miażdżycy nóg. Ale odpowiednio dobrana farmakoterapia jest w stanie wyhamować rozwój choroby i przeciwdziałać jej rozwojowi.

Jeżeli miażdżyca jest w zaawansowanym stanie, konieczne może być przeprowadzenie angioplastyki balonowej albo implementacji stentów. Czasami zaś przeprowadzenie operacji chirurgicznej udrażniającej tętnice i usuwającej blaszki miażdżycowe.

Nie wolno zaniedbywać leczenia miażdżycy i ignorować powagi sytuacji. Należy pamiętać, że niekontrolowana choroba jest w stanie doprowadzić do martwicy. A jest to już stan zagrażający życiu pacjenta i niosący ryzyko amputacji. Oczywiście takie zabiegi przeprowadzane są po przeanalizowaniu wszystkich opcji i lekarze będą robić wszystko, co w ich mocy, aby amputacja kończyny była ostatecznością. Niemniej może to być operacja ratująca życie.

Osoba chora na miażdżycę może się gubić w gąszczu informacji. Nagle nasze życie przepełnione jest zupełnie nowymi zwrotami. „Stenty”, „kwasy Omega-3”, „tłuszcze trans”, „gospodarka lipidowa” – to nie są zagadnienia, z którymi każdy z nas jest dobrze obeznany. A zmiany trzeba wprowadzić do swojego życia natychmiast. Warto się wówczas zainteresować przyłączeniem do organizacji, która ma pod opieką pacjentów z miażdżycą. Można poznać historie i doświadczenia innych chorych, zapoznać się z informacjami i poradami. W Fundacji Dobro Powraca można uzyskać pomoc i wsparcie.