Rak kręgosłupa- pierwsze objawy

U osób starszych ból kręgosłupa jest najczęściej związany z występowaniem zmian zwyrodnieniowych. W większości przypadków ból kręgosłupa pojawia się w odpowiedzi na wieloletnie poddawanie go przeciążeniom, nieprawidłową pozycję ciała podczas siedzenia czy spania. Należy jednak zachować czujność, ponieważ ból jest również jednym z sygnałów ostrzegawczych, że w organizmie rozwija się rak kręgosłupa. Pierwsze objawy można łatwo  pomylić z bólem reumatoidalnym czy korzonków. Pierwotne guzy kręgosłupa zdarzają się jednak stosunkowo rzadko. Przeważnie rak kręgosłupa spowodowany jest przerzutami z innych organów. Dzieje się tak, ponieważ komórki nowotworowe z pierwotnego guza krążą w układzie krwionośnym, skąd docierają do kręgosłupa. Zaczynają się tam namnażać, powodując wznowę. Pacjenci onkologiczni po zakończonym leczeniu pierwotnego guza są zresztą poddawani regularnym kontrolom, aby stwierdzić, czy nastąpił nawrót choroby. Regularnie są u nich wykonywane prześwietlenia płuc czy badanie rezonansem magnetycznym/ tomografem komputerowym. Nie zawsze jednak zmiany w obrębie kręgosłupa zostaną w takich badaniach uwidocznione. Dzieje się tak dlatego, że badaniom profilaktycznym poddawane są zazwyczaj obszary, gdzie guz pierwotny wystąpił. Stąd dodatkowo istotne jest zachowanie szczególnej ostrożności, uważne obserwowanie swojego organizmu i zgłaszanie lekarzowi wszystkich niepokojących symptomów.

Pierwsze objawy raka kręgosłupa

Wczesne objawy raka kręgosłupa mogą być zbieżne z oznakami zespołów zapalnych i zwyrodnieniowych. Najczęściej odczuwane są w odcinku lędźwiowym i piersiowym. To właśnie w nich najczęściej umiejscowiony jest rak kręgosłupa. Pierwsze objawy to zazwyczaj opasający ból, promieniujący do żeber albo na powierzchnię mięśni brzucha. Może to sprawiać wrażenie, że przyczyną dolegliwości są płuca, serce albo narządy jamy brzusznej. Charakterystyczne w bólu raka kręgosłupa jest to, że nasila się podczas poruszania, schylania się albo przy głębokim wdechu. Może również powodować dolegliwości neurologiczne, na przykład drętwienia, mrowienia, zaburzenia czucia, a nawet niedowłady rąk i nóg. W bardziej zaawansowanym stadium choroby dochodzi wręcz do złamań kompresyjnych trzonów kręgów przy wykonywaniu codziennych czynności – podczas wstawania, noszenia zakupów, nachylania się.

Należy pamiętać, że podobne symptomy może dawać zarówno nowotwór niezłośliwy, jak i rak kręgosłupa. Pierwsze objawy nie pozwalają na rozróżnienie tych przypadków, albowiem  w obu procesach chorobowych dochodzi do niszczenia struktur kostnych, ich naciekania czy wywołującego ból ucisku.

Natomiast złośliwy rak będzie się w zaawansowanym stadium charakteryzował wystąpieniem dodatkowych objawów, typowych dla złośliwego przebiegu choroby – potami, gorączką, powiększonymi węzłami chłonnymi, bólem głowy i utratą wagi prowadzącą niekiedy do wyniszczenia organizmu pacjenta. W takich sytuacjach należy przedsięwziąć kroki, aby nie dopuścić do niedożywienia i niewłaściwej podaży witamin i minerałów. Odpowiednio dobrana dieta wspomaga bowiem walkę z chorobą nowotworową.

Rak kręgosłupa – pierwsze objawy to  krok do dalszej diagnostyki

Lekarz, do którego zgłasza się pacjent z niezdiagnozowanym bólem kręgosłupa, skieruje go na dodatkowe badania, które pozwolą rozstrzygnąć, czy powoduje go  rak kręgosłupa. Pierwsze objawy mogą być niespecyficzne, dlatego zawsze należy zgłaszać lekarzowi niepokojące sygnały.  Może to być lekarz pierwszego kontaktu, ortopeda, neurolog lub onkolog- w przypadku pacjentów leczonych wcześniej na raka innego narządu. W podejrzeniu raka kręgosłupa pierwszym badaniem obrazowym bywa zazwyczaj RTG.

Na zdjęciach rentgenowskich zmiany przerzutowe dają charakterystyczne odbicie. Widać na nim często mnogie, odwapnione mikropręciki. Odkrycie takich zmian jest punktem startowym do pooszukiwania guza pierwotnego, o ile pacjent nie został wcześniej zdiagnozowany z powodu złośliwego nowotworu, zazwyczaj sutka, prostaty, nerki czy płuc. RTG uwidoczni również nieprawidłowy zarys kości.

W razie potrzeby, jeżeli procedura RTG nie jest wystarczająca, u pacjenta wykonuje się badanie rezonansem magnetycznym albo tomografię komputerową. Diagnostyka różnicowa nowotworów kręgosłupa jest bardzo trudna do przeprowadzenia, szczególnie jeśli miało miejsce kompresyjne złamanie kręgu. Dlatego, aby potwierdzić rodzaj nowotworu, konieczne jest przeprowadzenie biopsji.

Rak kręgosłupa – klasyfikacja

Klasyfikacja nowotworów kręgosłupa opiera się na ich położeniu anatomicznym. Rozróżniamy zatem nowotwory zewnątrztwardówkowe i wewnątrztwardówkowe.

Nowotwory złośliwe zewnątrztwardówkowe (zewnątrzoponowe) w procesie rozrostu naciskają na rdzeń kręgowy i w większości są spowodowane przerzutami. Pozostałe guzy złośliwe to na przykład mięsak Ewinga, szpiczak mnogi, chłoniak.

Nie wszystkie nowotwory zewnątrztwardówkowe są jednak złośliwe, jak na przykład kostniaki, guzy olbrzymiokomórkowe, nerwiaki.

Wśród nowotworów wewnątrzkomórkowych najczęstsze są raki będące wynikiem przerzutów z innych organów. Do złośliwych guzów pierwotnych zaliczamy na przykład chłoniaki.

Z kolei nerwiaki i oponiaki to przykłady nowotworów niezłośliwych, które również mogą wystąpić w przestrzeni wewnątrztwardówkowej.

Rak kręgosłupa – leczenie guzów pierwotnych i przerzutowych

Leczenie nowotworu kręgosłupa powinno być realizowane przez multidyscyplinarny zespół specjalistów. W skład takiego zespołu, poza oczywiście chirurgiem, powinien wejść lekarz onkolog – w przypadku, kiedy mamy do czynienia z guzem przerzutowym. Niezbędna może się okazać pomoc fizjoterapeuty, ponieważ pacjenci po operacji usunięcia guza kręgosłupa, wymagają często ćwiczeń usprawniających albo noszenia gorsetu lub kołnierza ortopedycznego. Chorzy z wcześniej rozpoznanym nowotworem powinni mieć możliwość skorzystania ze wsparcia psychologa. Jest to dla nich dodatkowo stresująca i obciążająca informacja, ponieważ musza się mierzyć z diagnozą złośliwej choroby nowotworowej kolejny raz.

W leczeniu raka kręgosłupa o charakterze przerzutowym operacja będzie miała zastosowanie pod warunkiem, że pojedyncze ognisko guza jest odpowiednio umiejscowione a leczenie guza pierwotnego daje szansę na całkowite wyleczenie. Jeżeli w leczeniu guza pierwotnego została zastosowana chemioterapia albo radioterapia , to uwzględnia się ją także dla guzów zlokalizowanych w kręgosłupie. Daje to bowiem szansę na zmniejszenie się nowotworu. Może on ulec całkowitemu zniszczeniu lub ograniczeniu rozrostu na tyle, że zmniejszą się dolegliwości powodowane uciskiem.

Guzy pierwotne usuwa się w całości z zachowaniem marginesu zdrowej tkanki. Guz może się jednak umiejscowić w punkcie, z którego całkowite usunięcie nie będzie możliwe. Redukuje się wówczas jego rozmiar w takim zakresie, na jaki pozwala umiejscowienie. Nawet nieradykalne usunięcie nowotworu przyczynia się do zwiększenia komfortu życia pacjenta. Zmniejszony zostaje bowiem nacisk na kręgosłup. Po leczeniu operacyjnym, w zależności od rodzaju nowotworu, włącza się do leczenia chemioterapię lub radioterapię.

W przypadku niezłośliwych nowotworów kręgosłupa operacja chirurgiczna również jest metodą leczenia. Jeżeli guz nie naciska na rdzeń kręgowy oraz nie powoduje innych negatywnych objawów, można rozważyć jego obserwację i w zależności od tempa wzrostu podejmować dalsze decyzje terapeutyczne.

Rak kręgosłupa – rokowania

Rokowania w przebiegu raka kręgosłupa zależą od wielu czynników. Bardzo ważny jest ogólny stan pacjenta. W badaniu histopatologicznym określony jest także stopień złośliwości raka i ma on duży wpływ na perspektywy wyzdrowienia. Raki kręgosłupa różnią się lokalizacją. Różna może być tez ilość przerzutów.

Dlatego w raku kręgosłupa duży nacisk powinien być położony na wczesną diagnostykę, której wynik pozwala na wdrożenie indywidualnego planu leczenia. W połączeniu z częstą obserwacją pacjenta pod kątem wznowy pozwala to na znaczące przedłużenie życia pacjentów.