Astma sercowa (dychawica sercowa)- duszności, które wybudzają ze snu!

Astma sercowa – objawy choroby utrudniają codzienne funkcjonowanie wielu osobom w różnym wieku – to potocznie określenie napadowych duszności, które towarzyszą chorobom układu krążenia. Napady występują zazwyczaj w nocy albo nad ranem w pozycji leżącej.

Astma sercowa spowodowana jest niewydolnością lewej komory serca, co prowadzi do zastoju krążenia krwi w krążeniu płucnym i żyłach płucnych. Jest to zatem stan wtórny do niewydolności lewej komory sercowej.

Potoczna nazwa choroby może być myląca. Dychawica sercowa – objawy są dość specyficzne – nie jest bowiem rodzajem astmy (choroby dróg oddechowych) ani choroby o podłożu zapalnym. Jest związana z występowaniem płynu w płucach oraz niewydolnością serca. Zbierający się śluz – astma sercowa tym różni się od zwykłej astmy – utrudnia swobodne oddychanie w określonej pozycji. Używanie leków na astmę przy dychawicy sercowej nie pomoże też złagodzić objawów choroby (chociaż astma sercowa bywa błędnie diagnozowana jako astma oskrzelowa), a nawet może je pogorszyć. Termin „astma sercowa” po raz pierwszy użył w 1833 roku lekarz, James Hope. Chciał jednak poprzez tę nazwę opisać niedostateczne natlenienie krwi i uczucie braku oddechu towarzyszące dychawicy. Zatem astma dróg oddechowych i astma sercowa to dwie różne choroby, o innym podłożu.

Astma sercowa – objawy schorzenia

Astma sercowa może powodować szereg niepokojących objawów, które utrudniają codzienne funkcjonowanie. Na uwagę zasługuje przede wszystkim sytuacja, kiedy obserwujemy więcej niż jeden symptom, lub nieprzyjemna dolegliwość długo się utrzymuje.

Jeśli zastanawiasz się, czy nie dokucza Ci astma sercowa – objawy u dorosłych wymieniane najczęściej to:

• Raptowne wybudzenia ze snu spowodowane ciężkim, nagłym epizodem duszności, który towarzyszy zarówno wdechowi, jak i wydechowi
• Duszności samoistnie mijają po około pół godzinie, po zmianie pozycji z leżącej na siedzącą
• Zimne poty
• Sinica w przypadku wielu ataków podczas jednej nocy
• Krew i inne substancje występujące w plwocinie
• Zmęczenie, zwłaszcza po niewielkim wysiłku
• Świszczący oddech
• Problemy z zaczerpnięciem oddechu
• Suchy, uporczywy kaszel
• Uczucie splątania, omdlewania
• Ból w klatce piersiowej ustępujący po wyciszeniu się
• Wrażenie ciężkości pod mostkiem
• Bladość skóry
• Zimne stopy i ręce, chłodne nogi
• Duszności występujące po posiłku
• Ogólny spadek wydolności wysiłkowej
• Duszności występujące w sytuacji stresowej
• Wrażenie zachłyśnięcia się podczas ataku duszności
• Brak apetytu
• Nudności
• Przyrost masy ciała wraz z zatrzymaniem wody w organizmie
• Obrzęk w obrębie kończyn dolnych
• Nieregularne, przyspieszone bicie serca

Zaobserwowanie u siebie niepokojących objawów jest wskazaniem do pilnej wizyty lekarskiej. A co, jeśli podejrzewamy, że problemem jest astma sercowa – do jakiego lekarza należy się udać? W pierwszej kolejności warto udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który może zlecić konsultacje u kardiologa. Astma sercowa – diagnostyka schorzenia – wymaga jednak zazwyczaj wizyt u kilku lekarzy i specjalistycznych badań.

Astma sercowa – jakie badania należy wykonać?

Zastanawiasz się, czy grozi Ci astma sercowa – jak zdiagnozować tę chorobę i wykluczyć lub potwierdzić diagnozę? Z czym wiąże się astma sercowa – przyczyny choroby i jak wygląda jej leczenie? W procesie diagnostycznym dychawicy sercowej niezbędna jest konsultacja kardiologiczna. Już podczas osłuchiwania pacjenta, lekarz słyszy rzężenia, szmery, furczenia i świsty nad płucami. W razie potrzeby kardiolog może skierować chorego na spirometrię.

Inne badania wykonywane przy rozpoznawaniu choroby obejmują:

• EKG spoczynkowe – mierzy impulsy elektryczne podczas bicia serca.
• Testy wysiłkowe na bieżni wraz z zapisem EKG – badają czynności oddechowe.
• Echokardiogram – analiza ultrasonograficzna sprawdzająca, z jaką prędkością serce pompuje krew.
• Rezonans magnetyczny serca (MRI) – pozwala na bardzo dokładne obrazowanie przepływu krwi, pracy serca, zmian w osierdziu czy prawidłowości zamykania się zastawek mięśnia sercowego.
• CT (angiografia tomografii komputerowej) – mapowanie struktury serca za pomocą obrazów 3D.
• RTG klatki piersiowej – w celu wykluczenia innych przyczyn niż astma sercowa.

Astma sercowa a astma oskrzelowa

Bardzo duże znaczenie diagnostyczne ma rozróżnienie astmy sercowej z astmą oskrzelową. Błędne zakwalifikowanie objawów pacjenta jako astma oskrzelowa może bowiem prowadzić do wdrożenia niewłaściwego leczenia. Naraża to chorego na „maskowanie” astmy sercowej wskutek przyjmowania leków na astmę oskrzelową. Jeżeli pacjent będzie długo zażywał preparaty rozszerzające oskrzela, to może to doprowadzić u niego do zwiększenia ryzyka sercowo-naczyniowego.

Jak się różnicuje astmę sercową z astmą oskrzelową? Astma sercowa występuje u starszej populacji osób, niż astma oskrzelowa, na którą mogą chorować nawet dzieci. Statystycznie, astma sercowa pojawia się najczęściej u pacjentów powyżej 65 roku życia. Natomiast w astmie oskrzelowej szczyt zachorowań obserwuje się u dzieci.

Świszczący oddech jest bardzo charakterystyczny dla astmy sercowej. Podobnie jak zastój płynu w płucach stwierdzany podczas badań.

Ocena tonów płucnych w badaniu stetoskopem pozwala uchwycić symptomy swoiste dla astmy sercowej. Lekarz może usłyszeć trzaski, kiedy powietrze próbuje się przedostać przez wypełnione płynem drogi oddechowe. Pojawia się również tak zwany „dźwięk trzeciego serca”. Jest to zjawisko, kiedy dwóm fizjologicznym uderzeniom serca towarzyszy uchwytny wibrujący dźwięk.

Astma sercowa – leczenie choroby

Astmy sercowej nie leczy się w odosobnieniu. Aby skutecznie z nią walczyć, należy opanować i ustabilizować chorobę podstawową, która doprowadziła do niewydolności serca. Najczęściej u pacjenta występuje:

• zapalenie mięśnia sercowego
• wady serca
• choroba wieńcowa
• nadciśnienie tętnicze
• arytmia
• cukrzyca
• przebyty zawał serca
• problemy z zastawką serca
• otyłość
• zaburzenia rytmu serca

A gdy już wiesz, że problemem jest astma sercowa – jakie leki należy przyjmować w pierwszej kolejności? W terapii niewydolności mięśnia sercowego zastosowanie ma szereg lekarstw. Mają one na celu poprawę pojemności serca oraz obniżenie ciśnienia krwi. Działanie tych leków może zredukować także natężenie astmy sercowej, ponieważ choroba podstawowa jest stabilizowana.

Astma sercowa – leczenie domowe to zbyt mało – wymaga dobrania odpowiednich leków i preparatów z uwzględnieniem aktualnego stanu chorego, jak i chorób współistniejących. Jakie leki stosuje się przy niewydolności serca? Najczęściej są to beta-blokery, leki na nadciśnienie, digoksyna, azotany, diuretyki.

Astma sercowa – leki po ustabilizowaniu choroby podstawowej

Po ustabilizowaniu choroby podstawowej astma sercowa może być leczona w sposób przewlekły albo w momencie wystąpienia zaostrzeń. Wszystko zależy od oceny stanu zdrowia pacjenta i pozostaje w gestii lekarza kardiologa. Astma sercowa może być leczona jako przy użyciu:

• leków moczopędnych
• beta-blokerów
• inhibitorów konwertazy angiotensyny

Dodatkowo pacjent powinien wprowadzić zmiany w stylu życia. Przede wszystkim należy ograniczyć spożycie sodu do maksymalnie 3 g na dobę. Ma to na celu redukcję procesu zatrzymywania się wody w organizmie. Głównym źródłem sodu w naszej diecie jest oczywiście sól. Sód znajduje się również w wędzonym mięsie, konserwach, serze czy solonych orzeszkach. Polacy solą jedzenie na swoim talerzu na potęgę! Spożywamy dziennie dwa razy więcej sodu niż wynoszą zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia. U zdrowego człowieka nie powinno to być więcej niż 5 gramów na dobę (spożycie łączne — soli i tak zwanej soli ukrytej, znajdującej w przeróżnych dodatkach do żywności). To jedna płaska łyżeczka do herbaty. Przy astmie sercowej ta łyżeczka kurczy się prawie o połowę. Najlepiej, aby solniczka nie była w ogóle dostępna na stole podczas spożywania posiłków. Mniejsza jest wówczas pokusa, aby je dodatkowo dosalać. Dobrym sposobem jest używanie zamiast soli ziół i przypraw przy gotowaniu posiłków. Organizm jest się w stanie dość szybko odzwyczaić od nadmiernie słonego smaku. Po stronie pacjenta muszą być jednak podejmowane konsekwentne i świadome działania.

Bezwzględnie należy zaprzestać palenia papierosów oraz nadużywania alkoholu.

Osoby otyłe powinny zadbać o prawidłową masę ciała, co przynosi wiele korzyści, w tym także przyczynia się do zmniejszenia zatrzymywania wody w organizmie. Pacjent musi też zadbać o regularną aktywność fizyczną.

Co robić w przypadku wystąpienia ataku duszności?

Napad duszności w przebiegu astmy sercowej może być bardzo gwałtowny i o dużym natężeniu. Chory nierzadko wpada w panikę i jest zdezorientowany. Dodatkowo ataki najczęściej zdarzają się w nocy. Wybudzony ze snu chory może być zestresowany i zagubiony. Rada „weź głęboki oddech i nie panikuj” nie znajduje w takiej sytuacji zastosowania, ponieważ pacjent nie może swobodnie oddychać!

Warto skorzystać w momencie ataku duszności z następujących wskazówek:

• Nie próbuj się kulić, kłaść na boku, etc., ale usiądź na brzegu łóżka.
• Spuść nogi swobodnie wzdłuż krawędzi łóżka.
• W miarę możliwości wyprostuj się i rozluźnij.
• Nie wstawaj, nie próbuj chodzić.
• Jeżeli jesteś z inną osobą – niech otworzy ona okno i zapewni dopływ świeżego powietrza do pomieszczenia.
• Przez około 30 minut uważnie się obserwuj i czekaj na ustąpienie objawów.
• Jeżeli objawy nasilają się – wezwij pogotowie.
• Jeżeli zaczniesz odkrztuszać krew albo wydzielinę w innym kolorze – wezwij pogotowie.
• Jeżeli zaobserwujesz u siebie sinicę (fioletowy albo niebieski odcień na skórze) – wezwij pogotowie.

Dowiedz się więcej i działaj!

Dobro Powraca – Fundacja na rzecz Chorych na stwardnienie rozsiane i inne choroby przewlekłe to organizacja, która pomaga pacjentom i ich rodzinom uporać się z trudnymi diagnozami. Wspieramy w procesie leczenia, rehabilitacji oraz zbieraniu funduszy niezbędnych na działania. Astma oskrzelowa – diagnostyka i leczenie – to tylko jedna z chorób, o których chcemy edukować społeczeństwo. Zainteresowanym przybliżamy również życie z SM. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zapraszamy na strony:

• Diagnozowanie SM
• Stwardnienie rozsiane objawy
• Stwardnienie rozsiane leczenie
• Stwardnienie rozsiane rehabilitacja
• Stwardnienie rozsiane u dzieci